Spaarwater excursie zorgt voor gezamenlijk inzicht en urgentiebesef

Op 18 en 19 mei heeft een 2-daagse excursie plaatsgevonden waarbij de regionale Spaarwater projectgroepen gezamenlijk de vier proeflocaties hebben bezocht. Tijdens deze actieve vorm van kennisdeling hebben de betrokkenen kennis en ervaringen uit kunnen wisselen. Door gezamenlijk de locaties te bezoeken is groeiend inzicht gecreëerd over de overeenkomsten en verschillen tussen de Spaarwater oplossingen. Dit heeft een bijdrage geleverd aan het urgentiebesef van het onderzoeken van de waterbeschikbaarheid en een optimalisatie van de waterkwaliteit in de Waddenregio en agrarisch gebied algemeen.  

Dezelfde techniek, verschillende locaties, verschillende toepassing
De excursie startte in Breezand waar teler Thijs Langeveld 2,5 hectare bollengrond beschikbaar stelt om ondergrondse zoetwateropslag in combinatie met druppelirrigatie te testen. In Breezand wordt drainagewater uit een zandperceel opgevangen, voorgezuiverd en geïnfiltreerd onder een kleilaag. Voorzuivering vindt plaats in een groot zandfilter, echter, het regenwater stroomt eerst door het zand in het perceel, dit zand heeft in theorie dezelfde eigenschappen als het zandfilter. Een belangrijke onderzoeksvraag is dan ook hoeveel het filter bijdraagt aan de zuivering en of het mogelijk is om het zandfilter weg te laten.

Na het bezoek in Borgsweer werd duidelijk dat twee, op papier dezelfde technieken op locatie een totaal andere toepassing kunnen hebben. In Borgsweer teelt Pieter Noordam pootaardappelen op een kleibodem. Op dit perceel heeft het zandfilter duidelijk een belangrijke toegevoegde waarde. Het drainagewater afkomstig uit het kleiperceel neemt veel fijne kleideeltjes mee richting de infiltratie. Om te voorkomen dat de installatie verstopt is het van groot belang dat de kleideeltjes uit het water gefilterd worden voor de infiltratie. Het zandfilter heeft hiermee dan ook een belangrijke functie. Komend jaar worden in Borgsweer innovatieve toepassingen getest om te achterhalen hoe het zandfilter zo efficiënt mogelijk gereinigd kan worden zonder dat hier veel tijd aan verloren gaat.    

Systeemgerichte drainage Herbaijum en Hornhuizen
Om over een breed spectrum doelmatige oplossingen te kunnen bieden om de zoetwaterbeschikbaarheid te vergroten en nutriëntenuitstroom te verminderen wordt ook onderzocht hoe drainage geoptimaliseerd kan worden. Het optimaliseren van drainage is een kostenefficiënte methode om de regio vitaal te houden.

Op het grasperceel van Ane Hofstra in Friesland hebben we kunnen zien hoe met kleine aanpassingen aan de drainage de zoetwatervoorraad vergroot kan worden en de waterkwaliteit verbeterd. Niet alleen de zoetwaterbeschikbaarheid vergroot, ook de uitstroom van grondwater met hoge chloride en nutriëntenconcentraties wordt beperkt. 

In Hornhuizen is de excursiegroep langsgegaan op het tweede perceel waar systeemgerichte drainage wordt getest. Pal achter de waddenzeedijk verbouwt agrariër Jan Oosterhuis jaarlijks vollegrondteelt. Het grondwater onder dit perceel bevat een zeer hoge zoutconcentratie en is daarmee een bedreiging voor een optimale landbouwoogst. Op 1 hectare van dit perceel is een nieuw drainage systeem aangelegd in combinatie met peilsturing waarmee de zoetwatervoorraad in het perceel kan worden geregeld.